به نقل از سایت: www.isna.ir
نتایج شمارش آرای انتخابات پارلمانی ترکیه نشان می‌دهد که حزب عدالت و توسعه، که از رجب طیب اردوغان رئیس جمهور حمایت می‌کند، اکثریت خود را در پارلمان از دست داده است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نقل از شبکه تلویزیونی تی آر تی ترکیه، درحالی که ۹۹ درصد آرا شمارش شده، حزب عدالت و توسعه تنها ۴۱ درصد آرا را به دست آورده است.
به این ترتیب حزبی که برای ۱۳ سال تحت هدایت اردوغان بلامنازع به نظر می‌رسید اکنون ممکن است برای تشکیل دولت به تقلا بیافتد و به فکر ائتلاف باشد. بر اساس قانون اساسی ترکیه در صورتی که تا ۴۵ روز دیگر ائتلافی شکل نگیرد، امکان برگزاری انتخابات تازه فراهم خواهد شد.
این در حالی است که دولت باغچلی، رهبر حزب اپوزیسیون حرکت ملی با رد گزینه ائتلاف با حزب عدالت و توسعه گفت: باید ائتلاف متناسبی تشکیل شود. حزب حاکم برای حل مشکل کردهای ترکیه با حزب دموکراتیک مردم همکاری کرد. این احزاب باید ائتلاف تشکیل دهند. مدل دوم تشکیل ائتلاف میان "حزب عدالت و توسعه – مردم جمهوری‌خواه - دموکراتیک مردم" است. حزب ما آماده است تا در صورت تشکیل چنین ائتلافی، حزب اصلی اپوزیسیون ترکیه شود.
در همین حال، هالوک کوچ، معاون حزب اپوزیسیون مردم جمهوری‌خواه تشکیل هرگونه ائتلاف با حزب عدالت و توسعه را رد کرد. کمال قلیچدار اوغلو، رهبر این حزب نیز گفت: مقام‌های حزب بعدا درباره این مساله گفت‌وگو می‌کنند، اما موضع حزب کاملا روشن است.
حزب چپ‌های دموکراتیک مردم (خلق‌ها) که از حمایت کردها برخوردار است، حدود ۱۳ درصد آرا را به دست آورده که بیش از ۱۰ درصد آرای لازم برای حضور در مجلس قانون گذاری ترکیه است. این حزب مدافع حقوق کردها برای اولین بار به پارلمان راه می‌یابد.
صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر حزب دموکراتیک مردم ترکیه نیز هرگونه ائتلاف با حزب عدالت و توسعه را رد کرده و گفت: نتایج انتخابات پارلمانی بحث درباره سیستم ریاست جمهوری را به پایان رساند. با این انتخابات، بحث درباره گسترش اختیارات ریاست جمهوری و دیکتاتوری به پایان رسید. ما به مردم خود قول داده‌ایم تا ائتلاف داخلی یا خارجی با حزب عدالت و توسعه تشکیل ندهیم.
سایت روزنامه حریت گزارش داد، نتایج غیررسمی و نهایی شمارش آرا به صورت زیر منتشر شده است:
حزب عدالت و توسعه - (AKP): درصد اکتسابی 40.08
حزب مردم جمهوری‌خواه (CHP): درصد اکتسابی 25.10 درصد
حزب حرکت ملی (MHP): درصد اکتسابی 16.40 درصد
حزب دموکراتیک مردم (HDP): درصد اکتسابی 12.90 درصد
به این ترتیب بر اساس آرای فوق، حزب عدالت و توسعه به عنوان حزب پیشتاز انتخابات موفق به کسب 258 کرسی، حزب مردم جمهوری‌خواه 132 کرسی، حزب حرکت ملی 80 کرسی و حزب حزب دموکراتیک مردم نیز 80 کرسی از پارلمان آتی ترکیه شده‌اند.
در پارلمان کنونی حزب عدالت و توسعه دارای 311 کرسی، حزب جمهوری‌خواه 125 کرسی، حزب حرکت ملی 52 کرسی و نمایندگان وابسته به حزب دموکراتیک مردم 29 کرسی را در اختیار دارند.
با توجه به نتایج انتخابات جدید هیچ کدام از احزاب سیاسی نخواهند توانست به تنهایی دولت تشکیل بدهند زیرا بر اساس قانون اساسی ترکیه، حد نصاب لازم برای تشکیل دولت ۲۷۶ کرسی است.
میزان مشارکت مردم ترکیه در این انتخابات که روز یکشنبه برگزار شد، 86 درصد از کل واجدین شرایط اعلام شده است.
حالا اردوغان ناچار خواهد شد که برنامه تغییر قانون اساسی را که به دنبال اجرای آن در صورت پیروزی انحصاری در انتخابات بود، کنار بگذارد.
برنامه تغییر قانون اساسی، قرار بود اختیارات رئیس جمهور را در حکومت ترکیه افزایش دهد و این کشور را به یک نظام "ریاستی" تبدیل کند که در آن اختیارات اصلی اجرایی با شخص رئیس جمهور باشد.
برای تصویب این تغییر در پارلمان ترکیه، رجب طیب اردوغان به دو سوم آرای نمایندگان احتیاج داشت.
حالا عدالت و توسعه که برای تشکیل دولت حدود 18 کرسی کم دارد و اکنون باید به فکر تشکیل یک دولت اقلیت یا ائتلاف با سایر احزاب باشد.
در همین حال احمد داووداغلو، نخست وزیر ترکیه در اظهاراتی که ظاهرا به معنی پذیرش این نتایج بود، گفت: "تصمیم مردم درست‌ترین تصمیم است."
داووداوغلو با این حال گفت: همه باید بدانند حزب اول و پیروز انتخابات حزب عدالت و توسعه است در این جای هیچ شک و شبهه‌ای نیست.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، وی در اظهاراتی بیان کرد: به رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور دموکراتیک ترکیه سلام می‌رسانم و از ملت بزرگ ترکیه تشکر می‌کنم و نتایج انتخابات را به تمام ملت عزیز ترکیه تبریک می‌گویم.
داووداوغلو افزود: حزب عدالت و توسعه 13 سال با تاکید بر اراده ملی پابرجا مانده و در این مدت با هر نوع مانع مواجه شدیم و هر نوع کودتایی را تجربه کردیم. تلاش کردند حزب را منحل کنند ولی ما همواره بر اراده ملی تاکید کردیم. ملت عزیز ترکیه با مشارکت بالای خود یک انتخابات دیگر را نیز پشت سر گذاشتند. تصمیم ملت ترکیه بالاترین و نهایی‌ترین تصمیم در این کشور است. همه باید به این تصمیم احترام بگذارد. کسانی که از تاریخ، ملت، عرفان و حکمت نشات گرفته‌اند زانو نخواهند زد. ما از ملتیم، با ملت حرکت خواهیم کرد و سرنوشتمان را ملت تعیین خواهد کرد.
وی افزود: از خانواده حزب عدالت و توسعه که طراح دموکراسی مدرن در ترکیه هستند تشکر می‌کنم. حزب عدالت و توسعه یک سرچشمه اخلاق است. از زمان تاسیس حزب عدالت و توسعه وارد 10 عرصه انتخاباتی شدیم که در هر 10 عرصه نیز به عنوان حزب اول از انتخابات بیرون آمدیم. خدا را شاکر هستم که در یازدهمین انتخاباتمان نیز به عنوان حزب اول مطرح شدیم. برای حرکت‌های بزرگ تاریخی 13-12 سال یک سر آغاز است بنابراین "بسم‌الله" گفته و به راه خود ادامه خواهیم داد. موفقیتی بزرگ کسب کردیم و موفقیت‌های بزرگ دیگری منتظر ما هست. حزب عدالت و توسعه یک بار دیگر تاریخ ساز شد.
داووداوغلو با تاکید بر این که پیروز این انتخابات حزب عدالت و توسعه است، خاطرنشان کرد: همه باید بدانند حزب اول و پیروز انتخابات حزب عدالت و توسعه است. در این جای هیچ شک و شبهه‌ای نیست. هیچ کس نباید در انتخاباتی که شکست خورده است پیروزنمایی کند. در 76 استان نماینده خواهیم داشت و در 56 استان حزب اول بودیم. پیروزی یعنی این. اکنون زمان آن فرا رسیده است که هر کس محاسبه خود را انجام دهد. از این جا به تمام ملت ترکیه پیام می رسانم، برای این که به حاکمیت 13-12 ساله ما آسیبی وارد نیاید تمام تدابیر لازم را اتخاذ خواهیم کرد. به عنوان حزب عدالت و توسعه برای بقای دولت، رفاه ملت و آرامش کشور تلاش خواهیم کرد. به هیچ عنوان اجازه نخواهیم داد استقرار، ثبات و آرامش این کشور برهم بخورد. ضمانت آینده ملت ترکیه حزب عدالت و توسعه است. شهروندان وظیفه خود را انجام دادند، پای صندوق های رای حاضر شدند. به همه آنان احترام می گذاریم. ما نیز تحلیل‌های خود را از این نتایج انجام خواهیم داد و در تمام این تحلیل‌ها تنها به آرامش ملت ترکیه فکر خواهیم کرد.
نخست وزیر ترکیه اظهار داشت: برای به وجود آوردن یک قانون اساسی شهروند مدار در ترکیه باید قانون اساسی 12 سپتامبر 1980 را در تاریخ دفن کرد. برای این کار نیز از تمام احزاب دعوت می‌کنم. در عرصه سیاسی ترکیه باید یک قانون اساسی جدید طرح شود که آزادی و دموکراسی در ترکیه را تضمین کرده و تمام احزاب از ترور و خشونت دوری کنند. ما آماده پذیرای طرح‌های تمام احزاب هستیم. دیگر در ترکیه کودتایی به وجود نخواهد آمد. هیچ قدرتی بالاتر از اراده ملی نخواهد توانست حاکمیت تشکیل دهد.
***
با وجود اظهارات داووداوغلو به عنوان رهبر حزب عدالت و توسعه، نتایج انتخابات شروع یک عصر تازه سیاسی در ترکیه و ضربه‌ای سخت به رئیس جمهوری است که باعث تفرقه ملی شده است.
خبرنگار بی‌بی‌سی از استانبول می‌نویسد: در منطقه خاورمیانه، ترکیه اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین مسیری که انتخاب می کند، ماهیت دموکراسی‌اش و رهبرانی که سر کار می آورد، جملگی دارای پیامدهایی ورای مرزهای این کشور هستند.
وی ادامه داد، حزب دموکراتیک مردم (اچ دی پی) علاوه بر آرای کردها، شعارهایی برای جذب چپگرایان و مخالفان سرسخت اردوغان در زمینه برابری، حقوق همجنسگرایان و نگرانی‌های زیست محیطی داد.
شهر عمدتا کردنشین دیاربکر در جنوب شرق ترکیه و مرکز فعالیت این حزب، از دیشب شاهد جشن و سرور هواداران حزب بود.
سیری ثریا اوندر، معاون حزب دموکراتیک مردم خلق‌ها نتایج آرا را "پیروزی دموکراسی بر فساد سیاسی و غلبه صلح بر جنگ" توصیف کرد. این حزب احتمال ائتلاف با حزب عدالت و توسعه را رد کرده است.
اولین واکنش رهبر حزب دموکراتیک مردم
رهبر اچ دی پی روز یکشنبه ائتلاف با عدالت و توسعه را مردود دانست و گفت که نتیجه انتخابات به بحث درباره تبدیل به یک نظام ریاست جمهوری پایان می‌دهد.
صلاح‌الدین دمیرتاش در یک کنفرانس خبری در استانبول گفت: "با این انتخابات بحث درباره ریاست جمهوری و دیکتاتوری در ترکیه به پایان رسیده."
وی در اولین واکنش به نتایج انتخابات ترکیه گفت: پیروزی HDP، پیروزی تمام مظلومین، کردها، ترک‌ها، ارامنه، علوی‌ها، ایزدی‌ها، سنی ها و ... در ترکیه بود.
به گزارش کردپرس به نقل از حریت، دمیرتاش گفت: یک روند انتخاباتی نابرابر، دشوار و سخت را دنبال کردیم. اول از همه باید عنوان کنم در این محیط انتخاباتی در یک فضای آزاد دموکراتیک نتوانستیم سیاست‌های خود را دنبال کنیم. در مقابل یک رقابت نابرابر با تمام اختیارات دولتی مجادله کردیم. در این رقابت یک حزب سیاسی با استفاده از تمام اختیارات دولتی در یک محیطی که حملات و توطئه‌ها طراحی شده بود به رقابت پرداختیم. ولی همواره از صلح، عدالت و آزادی حمایت کردیم. یک پیروزی محتشم و یک صلح معظم را به دست آوردیم. این پیروزی به تمام ترکیه مبارک باشد.
وی افزود: در این انتخابات دموکراسی، صلح و آزادی در مقابل فشار، اقتدارگرایی و کین و نفرت پیروز شده است. این پیروزی، پیروزی تمام مظلومین، کردها، ترک‌ها، ارامنه، علوی‌ها، ایزدی‌ها، سنی‌ها و ... در ترکیه بود. این موفقیت، موفقیت کارگران، بیکاران، روستاییان، مزرعه داران و کشاورزان بود. این برد، برد تمام شهروندانی خواهد بود که خواهان دموکراسی آزاد در ترکیه و رهایی از قانون اساسی ناشی از کودتای 12 سپتامبر (1980) بودند. با این پیروزی کردها نیز در این کشور با غرور در کنار سایر برادران خود زندگی خواهند کرد. این پیروزی مشترک ملت ترکیه است.
دمیرتاش افزود: هر وعده‌ای که در میادین شهرها داده‌ایم به آن عمل خواهیم کرد. دیگر حزب دموکراتیک مردم (خلق‌ها) یک حزب سراسری در ترکیه است. ترکیه، حزب دموکراتیک مردم است و حزب دموکراتیک مردم ترکیه است. دست پیدا کردن به این موقعیت یک غرور برای ما است. حزب عدالت و توسعه با رفتارهای متکبرانه خود که عنوان کرده بود مسئله کردها وجود ندارد، مذاکره ای مطرح نیست، میز مذاکرات وجود خارجی ندارد در شرق ترکیه و مناطق کردنشین این کشور به صفر رسیده است. به همه کسانی که با ایمان به ما به هر دلیلی به ما رای داده اند قول می دهم آن ها را ناامید نخواهم کرد. رای های که به ما داده‌اید امانتی است پیش ما که با آنان راه دموکراسی را همراه خواهیم کرد. از این ساعت به بعد در ترکیه مقوله ریاست جمهوری و تبدیل شدن به دیکتاتوری خاتمه یافته است. ترکیه توانست از کنار پرتگاه به سلامت عبور کند.
رئیس مشترک حزب دموکراتیک مردم خاطرنشان کرد: در این پیروزی میلیون‌ها فرد سهم دارند. حزب دموکراتیک مردم علیه ترکیه، علیه ملت ترکیه در داخل هیچ برنامه‌ای نبوده و از این ساعت نیز نخواهد بود. من از تمام کسانی که در این پیروزی سهم داشتند تشکر می‌کنم از احزابی که با ما ائتلاف کرده‌اند تشکر می‌کنم. به کسانی که در بمبگذاری دیاربکر کشته شده اند نیز از پروردگار طلب مغفرت کرده و برای خانواده آنان صبر خواستارم. افرادی در آن حادثه دچار قطع عضو شده‌اند. از تمام آنان تشکر می‌کنم. بیشتر از همه مادران داغ دیده کرد و ترک به این صلح و پیروزی نیاز داشتند. به صلحی که آنان منتظر آن بودند بسیار نزدیک شدیم. این پیروزی را به تمام مادران داغ دیده ترکیه تقدیم می‌کنم.
وی تاکید کرد: راه دشورای که دنبال می‌کردیم بی نتیجه نماند. ما از روند مذاکرات صلح و تاسیس دموکراسی در ترکیه حمایت کردیم و از روندی که در امرالی وجود دارد حمایت کردیم. عبدالله اوجالان، رهبر دربند پ.ک.ک همواره از ما حمایت کرده است. او درخصوص سرزمین مشترک و حل و فصل مسالمت آمیز در ترکیه یک بازیگر مهم است، از او نیز به صورت مخصوص تشکر می‌کنیم. در این صلحی که به وجود خواهد آمد وی سهم بسیار بزرگی خواهد داشت. ایمان دارم که وی حمایت‌های خود از ما را نیز افزایش خواهد داد. نقشی که وی تا کنون در زمینه صلح پایدار بازی کرده است از این روز به بعد نیز ادامه پیدا خواهد کرد. در مجلس یک وظیفه بسیار سنگین منتظر ما است. این پیروزی برای ما نیست پیروزی ملت ترکیه است. من باور دارم که با این پیروزی موازنه در خاورمیانه نیز بر هم خواهد خورد.
دمیرتاش افزود: هدف حزب دموکراتیک مردم در آینده رسیدن به قدرت در ترکیه خواهد بود. همانگونه که در مقابل وحشی‌گری‌های نیروهای داعش مقاومت کردیم حزب دموکراتیک خلق‌ها نیز در عرصه سیاسی ترکیه مجادله خواهد کرد. ما به هیچ عنوان با حزب عدالت و توسعه ائتلاف نخواهیم کرد.