ترجمه شده از سایت: www.hoosk.net

ایساک یونانسیان از پژوهشگران مسائل قفقاز در یادداشتی اختصاصی برای اتاق خبر به بررسی روابط تهران و ایروان پرداخته است، که مشروح آن در ادامه خواهد آمد:

در طول ۲۶ سالی که از استقلال جمهوری ارمنستان می­گذرد، ارمنستان تنها کشوری است که هیچگونه مشکلی از لحاظ سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی با ایران نداشته است، و به نظر شخصی خود، این روابط را مثبت ارزیابی می کنم. که یکی از علل تاثیرگذار را وجود جامعه بزرگ ارمنی در ایران می دانم.

در کنار تمامی روابط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مناسب بین دو کشور، روابط فرهنگی قوی ای نیز بین دو کشور برقرار است. فراموش نکنیم که در منطقه ای که زندگی می کنیم تنها دو کشور دارای تاریخ بیش از ۲۵۰۰ ساله هستند، که یکی از آنها ایران و دیگری ارمنستان است، که سابقه ارتباطات آنان به زمان هخامنشیان باز می گردد.

این موضوع اشتباه فاحشی است که ارمنیان در زمان شاه عباس صفوی به ایران کوچ داده شده اند، بلکه در خیلی قبل تر از آن نیز ارمنیان در ایران سابقه حضور داشته اند و ما نمی توانیم تاریخ دو کشور را بطور جداگانه بررسی کنیم. وجود بیش از ۱۵۰۰ کلمه فارسی در زبان و ادبیات ارمنی و بالعکس، خود نشان دهنده ی این روابط قدیمی فرهنگی است.

در خصوص مابقی مسائل باید گفت: هر ساله نمایشگاه های متعددی از فرهنگ دو کشور، در دو کشور برگزار می شود؛ که در همین اواخر نمایشگاه عکس تخت جمشید در ارمنستان برگزار شد. همچنین هنرمندان بسیاری برای اجرای برنامه از ارمنستان به ایران می­آیند و از ایران به ارمنستان می­روند که باز هم وجود جامعه ارمنی در ایران کمک زیادی به آن می­کند.

در مورد گسترش روابط اقتصادی میان دو کشور باید گفت چه در طرف ارمنی یا طرف ایرانی اعلام شده است، ارمنستان در واقع می تواند راه ترانزیت اقتصاد ایران به اروپا باشد؛ زیرا ارمنستان تنها کشور میسحی در همسایگی ایران است که مستقیما با اروپا در ارتباط است. همینطور با ورود چند وقت پیش ارمنستان به گروه اقتصادی اوراسیایی، میتواند پلی باشد برای اتصال اقتصاد ایران به اوراسیا و اروپا.

ارمنستان تنها کشوری است که هیچ گونه مشکلی را برای ایران بوجود نیاورده است، و بالطبع این نشان از رابطه بسیار مستحکم دو کشور دارد. کشور آذربایجان بارها کوشیده است تا این روابط را خدشه دار کند ، ولی موفق نبوده است و ثبات در روابط سیاسی ایران و ارمنستان این پیام را برای سایر کشورهای دنیا داشته است که دو کشور مسیحی و مسلمان و همسایه می توانند تعامل و روابط دوستانه ای را داشته باشند.

من نقش ایران را در مساله ثبات قفقاز خصوصا مناقشه قره­باغ بسیار مثبت ارزیابی می کنم و فکر نمی­کنم، هیچ نیروی خارجی ای بتواند بر هم زننده این ثبات و دوستی باشد. نکته منفی ای که من می توانم در روابط دو کشور ببینم این است که بعد از فروپاشی شوروی و استقلال ارمنستان در داخل ایران افراد بسیاری هستند که از تاریخ ارمنستان اطلاعی ندارند و این ضعفی است که تاریخ نگاران و نویسندگان ایران کمتر به آن توجه دارند. و این برای دو کشوری که بیش از ۲۵۰۰ سال در منطقه سابقه تاریخی دارند، شایسته است که تعامل بیشتری در میان نویسندگان و تاریخدانان خود داشته باشند. تا مردم ایران نیز به این تاریخ علاقمند شوند و باید گفت که مورخین ارمنی بخوبی به تاریخ ایران اشراف دارند و این ضعف بیشتر در میان تاریخ نگاران ایرانی است که بخوبی این اشتراکات و تاریخ آنرا مورد واکاوی قرار نداده اند و هم اکنون عقیده دارم این دانسته های تاریخی تا بعد از اتفاقات دهه ۱۹۲۰ میلادی ارمنستان رشدی نداشته است.