به نقل ار سایت: www.yerevan.mfa.ir
با هماهنگی وزارت دیاسپورای ارمنستان و خلیفه گری ارامنه اصفهان و همچنین موسسه علمی و تحقیقاتی نسخ خطی ماتناداران و سفارت جمهوری اسلامی ایران برنامه فرهنگی روزهای جلفای اصفهان از 31 اردیبهشت لغایت 3 خرداد 1393 در شهر ایروان برگزار گردید. این برنامه شامل کنسرت آهنگسازان ارمنی در مرکز هنری گافسچیان، رونمایی از کتاب ارامنه ایران در دوران معاصر، نمایش انجیل جلفای اصفهان و سایر نسخ خطی آن در موزه ماتنادران و همچنین نشست علمی در مورد جلفای اصفهان و برنامه های دیگر بوده است.
در مراسم افتتاح نمایش انجیل جلفای اصفهان و نشست علمی آن، خانم هرانوش هاکوپیان وزیر دیاسپورا، جناب آقای رئیسی سفیر جمهوری اسلامی ایران و همچنین اسقف تربابکن چاریان رهبر خلیفه گری ارامنه اصفهان سخنرانی نمودند.
متن سخنرانی جناب آقای رئیسی
سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران در مراسم روزهای جلفای اصفهان
سرکار خانم هاکوپیان وزیر محترم دیاسپورا
اسقف بابکن چاریان رهبر خلیفه گری ارامنه اصفهان و روحانیون محترم
حضار گرامی و میهمانان عالیقدر، خانم ها، آقایان؛
ﻣﺎﻳﻠﻢ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻣﺮاﺗﺐ تقدیر و ﺗﺸﻜﺮ ﺧـﻮد را از وزارت محترم دیاسپورا و جامعه ارمنی مقیم اصفهان و سایر برگزار کنندگان این مراسم فرهنگی اعلام نمایم. مفتخرم از اینکه در جمع شما و بمناسبت روز جلفای اصفهان حضور یافته ام و از ملاقات با فرهیختگان و روحانیون عالیرتبه خلیفه گری اصفهان بعنوان هموطنان ایرانی و همچنین همشهریان خوب خویش بسیار خوشحال هستم.
حضار گرامی؛
امروز از کتاب ارامنه ایران در دوران معاصر رونمایی شد که در آن اطلاعات بسیار خوبی از جامعه ارمنی در ایران و همچنین ساختار داخلی، خلیفه گری ها و نهادهای اداری و مدیریتی آنها در اختیار خواننده قرار می گیرد. همانطور که در این کتاب بیان شده، حقوق اساسی و مدنی جامعه ارمنی در ایران کاملا محترم شمرده می شود. از جانب دیگر در این مکان، انجیل جلفای اصفهان و سایر نسخ خطی مربوط به ارامنه در ایران به نمایش درآمده و سیصد و پنجاهمین سالگرد ساخت کلیسای وانک را گرامی می داریم. البته به نقل تاریخ، این کلیسا برای اولین بار در سال 1604 ساخته شده که آن بنا، خیلی کوچکتر از بنای فعلی بوده است. ساختمان فعلی کلیسا در سال 1664 و در زمان سلطنت شاه عباس دوم به اتمام رسید. شکوه این کلیسا نشانگر لطافت روح هنرمندان ارمنی اصفهان است. راهباني که در این کلیسا پرورش يافتند، به عالي ترين مقام مذهبي يعني کاتوليکوسي کل ارامنه ارتقاء يافتند و به راستي محل حکومت قوم ارمن بر ارمنيان ساکن شبه قاره هند، جاوه و ديگر نقاط جهان بوده است. اينک بزرگترين موزه اصفهان در اين کليسا واقع است و کتابخانه اش با جمع آوري اسناد و مدارک تاريخي که طي 350 سال صورت گرفت از مهمترين مراکز ارمني شناسي است.
سروران گرامی؛
بیان مهمان نوازی ایرانیان مسلمان از مهاجران ارمنی فرصت و مجال دیگری را می طلبد اما در اینجا به ذکر یک مورد بسنده می کنم. همانطور که استحضار دارید به دستور شاه عباس کبیر، ارمنیهای مهاجر در جنوب پایتخت صفویان و در ساحل جنوبی زاینده رود اسکان داده شدند و اختیاراتی به آنان اعطاء شد که از آن جمله، اجازه ساختن کلیساهای متعدد و برپایی خلیفه‌گری جهت اداره امور مذهبی و اجتماعی خاص ارمنیان را می‌توان نام برد بطوریکه به گواه تاریخ، تا پایان سده هجدهم میلادی شمار کلیساهای جلفای اصفهان به 24 باب رسید که اکنون از آن تعداد، 13 کلیسا باقیمانده است.
در حال حاضر آثار بجای مانده از حضور ارمنی ها در اصفهان آنقدر جذاب است که مورد توجه کلیه گردشگران خارجی و داخلی قرار می گیرد. فعالیت کلیساهای ارامنه در اصفهان بیانگر یک نوع همدلی، تعامل، یکپارچگی و نزدیکی بین مسلمانان و مسیحیان در جمهوری اسلامی ایران می باشد.
میهمانان عالیقدر؛
صلح و دوستی و همزیستی در فضایی آکنده از مهر و محبت، جزو تعالیم اولیه ادیان الهی است. آوردن 25 بار نام حضرت عیسی ( ع ) در قرآن کتاب مقدس ما مسلمانان، نشان دهنده توجه به عمق مهر و محبت و تاکید بر تعامل بین پیروان مختلف ادیان الهی است. امروزه تعامل بین پیروان ادیان مختلف الهی در جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بی همتاست. تبعیت از تعالیم اسلام ناب باعث شده که ارامنه و مسیحیان ایرانی در کنار هموطنان مسلمان خود در شهرها و نقاط مختلف بدون کوچکترین مشکلی زندگی کنند. این موضوع می تواند برای کشورهای دیگر، بویژه ممالک همسایه که در آنها جمعیت ارمنی قابل توجهی زندگی می کنند، الگویی برای همزیستی مسالمت آمیز باشد. بدون تردید در هیچ نقطه ای از جهان که پیروان ادیان مختلف حضور دارند، چنین تعامل، نزدیکی و روابط تنگاتنگ اجتماعی و فرهنگی که امروز در ایران شاهد آن هستیم، وجود ندارد.
در نتیجه این تعامل و همدلی، ایرانیان ارمنی با وجود آنکه درصد کوچکی از کل جمعیت را تشکیل می دهند، اما در زمینه های گوناگون فرهنگی و علمی ایران حضور و تاثیر بسیار چشمگیری دارند. هر پژوهش گر در یک جستجوی کوچک، با انبوهی از ناموران ایرانی-ارمنی در رشته های مختلف روبرو می شود و معتقدم دهها جلد کتاب و مقاله هم نمی تواند از عهده بیان افتخاراتی که هم میهنان ارمنی ام رقم زده اند، برآید.
یکی از هموطنان ایرانی – ارمنی اصطلاح جالبی برای معرفی ارمنی های مقیم ایران بکار برد. ایشان ارمنی را در ایران بعنوان یک برند بسیار معتبر معرفی می نمود یعنی کسی که مسئولانه در حرفه خود کار می کند و زبانزد دیگران است.
به اعتقاد بنده، مهارت، مسئولیت پذیری و صداقت تنها شاخصه های به اصطلاح برند ارمنی نیست. اگر این سه عنصر متعلق به یک دوره تاریخی و یا یکی دو نسل بود، نمی توانست تصویر ماندگاری از خود به جای بگذارد و تنها در کتاب های تاریخ می توانستیم سراغ آن را بگیریم. عنصر مستتر و مهم برند ارمنی، ثابت قدمی است. اعتباری که هموطنان ارمنی طی قرون و اعصار به دست آورده اند، حاصل کوشش وصف ناپذیری است که از خود به طور مستمر نشان داده اند و همین امر باعث شده نقش بسیار مثبتی از ارمنیان در حافظه جمعی ایرانیان شکل گیرد. تاریخ ایران در دوره صفویه، قاجار، پهلوی و دوره معاصر گواه ثبات شایستگی و قابلیت والای ایرانیان ارمنی است. از جانب دیگر ایرانیان ارمنی در تمام زمينه ها و عرصه ها پيشگام ترقی و نوآوری شده اند؛ در سياست، هنر، دانش، موسيقی، سينما، نقاشی، تاتر، عکاسی، چاپ و نشر، صنعت، معماری و در هر زمينه ای که بتوان فکرش را کرد در صف پيشگامان جای دارند.
قبل از پایان سخنانم مایلم در این جمع، از شهدا و جانبازان ارمنی ایران که زندگی خود را وقف پاسداری و دفاع از وطن خود در جنگ هشت ساله تحمیلی علیه ایران کردند یاد کنم و یادشان را گرامی بدارم. روحشان شاد.
بعنوان حسن ختام بایستی اشاره کنم، شاید پروین اعتصامی شاعره توانا و ارزشمند ایرانی، ابیات زیر را تحت تاثیر خصوصیات جامعه ارمنی ایران که فوقاً اشاره کردم سروده باشد:
واعظـی پـرسیـد از فرزنـد خویــش هیچ می‌دانـی مسـلمانی به چیسـت؟
صدق و بی‌آزاری و خدمت به خلق هــم عبـادت هــم کـلیــد زنـدگـی سـت
گفـت : ز ایـن معیـار انـدر شهـر ما یک مسلمان هست آن هم ارمنی ست!
از توجه همگی شما سپاسگزارم.