به نقل از سایت: www.yerevan.mfa.ir

در تاریخ 20 آذرماه جناب آقای رئیسی سفیر جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان طی مصاحبه ای تلویزیونی با شبکه کنترون این کشور وضعیت روابط ایران و ارمنستان را تشریح نمود . این مصاحبه در آستانه برگزاری دوازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک دو کشور ( 24 و 25 آذرماه – تهران ) انجام گردید .

مقدمه مجری : می دانید که برای منطقه ما و موقعیت جغرافیایی ارمنستان و با در نظر گرفتن دو همسایه دیگر خود، رابطه با جمهوری اسلامی ایران برای ما اهمیت زیادی دارد چرا که ایران در کنار اسلامی بودنش از اوایل استقلال ما کمک های زیادی به ارمنستان چه در زمینه اقتصادی و چه در حوزه های دیگر نموده است. روابط ما با ایران اهمیت استراتژیک دارد و ما در این زمینه مصاحبه با سفیر جمهوری اسلامی ایران خواهیم داشت.

سلام از اینکه دعوت ما را پذیرفتید از شما کمال تشکر را داریم.

سفیر: من هم از دعوت شما تشکر می کنم و اجازه می خواهم که خدمت شما و همکارانتان و کلیه بینندگان سلام عرض کنم. در آستانه سال جدید میلادی هم هستیم و من برای مردم ارمنستان آرزوی شادی، موفقیت و سلامتی می نمایم و پیشاپیش عید کریسمس را به همه مسیحیان جهان تبریک عرض می کنم.

مجری: برای خبرنگار در وهله اول و در ملاقلات با یک سفیر چنین سوال سنتی ای مطرح می شود که روابط دو کشور را شما چگونه ارزیابی می کنید.

سفیر: می توانم بگویم که روابط ما در سطوح مختلف برقرار است. در زمینه سیاسی روابط نزدیکی بین مقامات ایران و ارمنستان وجود دارد. دیدارهای متقابلی انجام می شوند و در این زمینه می توانم حضور آقای سرکیسیان در مراسم تحلیف آقای روحانی و همچنین سفر جناب آقای آبراهامیان که در ماه گذشته انجام شد و سفر بسیار خوبی هم بود اشاره کنم. همینطور سفر جناب آقای نعلبندیان به تهران و دیدار با همتای ایرانی خود در مناسبت های مختلف  و در چارچوب های دو جانبه. همانطور که گفتم اخیرا سفر آقای آبراهامیان به ایرا صورت گرفت که سفر خوبی بود. معاون اول رئیس جمهور ایران و جناب آقای آبراهامیان برنامه های بسیار خوبی داشتند. ما اکنون منتظردیدار متقابل مقامات ایران از ارمنستان هستیم. در ایران اولویت خاصی برای رابطه با ارمنستان وجود دارد و اولویت سیاست خارجی ما این است که با همسایگان رابطه بسیار خوبی داشته باشیم. ارمنستان به عنوان یک کشور مسیحی جایگاه ویژه ای در سیاست خارجی ایران دارد. در زمینه پارلمانی هم روابط بسیار خوبی داریم. جناب آقای ساهاکیان که قبلا رئیس گروه دوستی با ایران بود اکنون رئیس مجلس هستند. سال گذشته ایشان سفری به ایران داشتند و سال آینده هم سفری به ایران خواهند داشت. البته این بار به عنوان رئیس مجلس به ایران خواهند آمد. بنابراین رابطه بسیار نزدیکی بین پارلمان های ایران و ارمنستان وجود دارد. در روزهای آینده هم جناب آقای کائیدی رئیس گروه دوستی ایران با ارمنستان هم به ایروان خواهد آمد. می دانید که روابط بین پارلمان ها باعث گسترش روابط می شود.

مجری: آقای سفیر، ایران برای ارمنستان اهمیت ویژه ای دارد. شما می دانید که ما از طرف دو همسایه در محاصره هستیم و راه گرجستان و ایران به عنوان ارتباط با دنیای خارج برای ما به عنوان آلترناتیو می باشند. ارمنستان کشور کوچکی است ولی در هر صورت اهمیت ارمنستان برای ایران به چه صورت است؟

سفیر: ارمنستان در وهله اول به این خاطر که همسایه ماست اهمیت زیادی برای ما دارد. ثانیا ارامنه و ایرانیان سال های بسیار متمادی در کنار یکدیگر بوده اند. از طرفی وجود چنین رابطه ای بین یک جامعه مسلمان و مسیحی باید به عنوان یک الگو به دنیا نشان داده شود. ما برای همسایگانمان اولویت خاصی قائلیم، بخصوص برای ارامنه که سابقه بسیار طولانی رابطه با ایرانیان داشته اند.

مجری: پس چرا طبق آمار تبادلات تجاری بین ایران و ارمنستان در سطح پائینی است. سفیر: باید مقدمتاً عرض کنم که در زمینه اقتصادی تا کنون یازده کمیسیون مشترک با ارمنستان برگزار کرده ایم و دوازدهمین نشست هم قرار است هفته آینده در تهران برگزار شود. برنامه های متعددی در دستور کار مذاکرات وجود دارد. ممکن است در روابط اقتصادی یک سال کاهش و یک سال افزایش دیده شود. ولی ما امسال شاهد بودیم که این روابط 3 درصد رشد داشته است. ایران چهارمین طرف تجاری ارمنستان است و با انجام بعضی پروژه ها سطح روابط اقتصادی افزایش پیدا خواهد کرد. اما اینکه حجم روابط چرا کاهش پیدا می کند، عوامل متعددی می تواند بر این امر موثر باشد. ما برای جلوگیری از این روند کاهشی چندین برنامه را شروع کرده ایم. ما تلاش کرده ایم که شرکت های ایرانی در نمایشگاه اکسپوی اینجا حضور داشته باشند. دو نمایشگاه اختصاصی کالاهای برپا کرده ایم و علاوه بر آن هیئت های تجاری از ایران به اینجا آمده اند و مانند هیات استان اردبیل صورت جلساتی هم امضا کرده اند. ما قبلا هفته ای سه پرواز به ارمنستان داشتیم. امسال شرکت ماهان هم پروازهای خود را شروع کرده است. قبلا شرکت اتوبوسرانی از اصفهان به ایروان خط مستقیم نداشت ولی اکنون چنین امری محقق گردیده است. به عقیده من همه این موارد بر افزایش سطح روابط اقتصادی تاثیر می گذارند. ما برای افزایش روابط تجاری که یکی از راه های آن احداث خط آهن میان دو کشور است تلاش می کنیم. اخیرا معاون وزارت راه شما در تهران مذاکرات بسیار خوبی در این زمینه داشته است.

مجری: ولی ببخشید ما چندین سال است که در مورد این پروژه سخنانی می شنویم.

سفیر: این طرح فوق العاده مهمی است. به هر حال پروژه بسیار بزرگی است و موانع زیادی هم بوده که در حال حل شدن هستند. نماینده شرکتی هم قرار است در این زمینه سرمایه گذاری کند در تهران حضور داشت. ساخت راه شمال به جنوب نقش مهمی در ارتقاء روابط دارد.

مجری: که البته ما به هیچ وجه نمی توانیم آن را به اتمام رسانیم.

سفیر: به اتمام می رسد شما نگران نباشید. به هر حال باید امیدوار بود. من یقین دارم که تمام خواهد شد چرا که جاده های مواصلاتی نقش مهمی در بهبود و گسترش روابط اقتصادی دارند. جاده شمال به جنوب و وصل شدن راه آهن دو کشور برای ارمنستان نقش بسیار مهمی دارد. ما باید همه تلاشمان را بکنیم که این موضوع عملیاتی و اجرایی شود.

مجری: آقای سفیر وقتی مردم در ارمنستان از ایران سخن می گویند، ما بلافاصله به فکر گاز و نفت ارزان می افتیم و اغلب شهروندان ما می گویند برای مثال چرا زمانی که ایران نفت و گاز ارزان دارد ما باید انرژی را از دوردست یعنی روسیه تامین کنیم. مقامات حکومتی ما می گویند که نفت و گاز ایران گران تر است آیا واقعا نفت و گاز ایران گران است؟

سفیر: عرض کنم که ایران یکی از کشورهایی است که ذخیره های بسیار زیادی از نفت و گاز دارد. متغییرهایی نیز وجود دارد که در تعیین قیمت ها دخیل هستند. نمی خواهیم قیمت گاز ایران را با روسیه مقایسه کنیم که چقدر ارزان یا گران است. این احتیاج به یک کار کارشناسی تخصصی دارد.

مجری: یعنی چنین بررسی ای صورت نگرفته است؟

سفیر: درحال حاضر که ما گاز به ارمنستان می دهیم بصورت تهاتر گاز و برق است. ایران اکنون به ارمنستان گاز می دهد و در مقابل برق می گیرد. این قرارداد چند سال پیش بسته شده و با این وجود که قیمت گاز افزایش یافته ولی ما هم چنان به تعهدات خودمان پایبندیم. به هر حل ما آماده مذاکره بر سر مسئله گاز هستیم. مطمئن باشید که از بحث هایی که در کمیسیون مشترک هفته آینده مطرح خواهد شد همین مسائل مرتبط با نفت و گاز و انرژی می باشند. ولی فعلا مبنای همکاری ما در زمینه گاز همان قراردادی است که بر اساس تهاتر نفت و گاز بسته ایم.

مجری: مقامات ما این طور توجیه می کنند که، گزینه جایگزین برای خرید گاز برای ما اهمیت راهبردی دارد. این یک مسئله امنیتی و نه فقط اقتصادی است و ثانیا گاز ارزان ظرفیت های اقتصادی را تحت تاثیر قرار خواهد داد یعنی بر روی رفاه شهروندان عادی نیز تاثیرگذار خواهد بود، لذا برای ما بسیار مهم است که چرا این روابط را با ایران تعمیق نمی دهیم. آرمن موسیسیان وزیر سابق انرژی اظهار داشته بود که گاز ایران گران تر است آیا شما قول دادید که گاز ایران از گازی که ما امروز خریداری می کنیم گران تر است؟

سفیر: ببینید من متخصص گاز و نفت و انرژی نیستم. معمولا در هر کشوری یک ارگانی، وزارتخانه ای مسئول مذاکرات برای انرژی است. در ایران وزارت نفت مسئول این کار است. در کشور شما وزارت انرژی مسئول این کار است و با توجه به برگزاری این کمیسیون مشترک می توانند مذاکراتی را انجام دهند.

مجری: اما جناب سفیر چنین مذاکراتی صورت گرفته است؟

سفیر: حتما می شود.

مجری: خوب، از جنبه امنیت منطقه ای مسئله آرتساخ اهمیت زیادی دارد، در آخرین گزارشی که مطالعه کردم ارمنستان و آذربایجان جزو کشورهایی هستند که در بالاترین سطح مسلح می شوند. رئیس جمهور آذربایجان مشخصا اعلام می کند که اگر این مسئله بنا به خواست ما حل نشود ما آنرا از طریق نظامی حل خواهیم کرد. در مجموع به عنوان سفیر کشوری که وزنه ای در ایجاد صلح منطقه ای است راه حل این مسئله را چگونه می بینید؟

سفیر: همان طور که شما فرمودید وضعیت بسیار سخت، غیر قابل قبول و پیچیده است و علی رغم اینکه مذاکراتی توسط گروه مینسک و افراد میانجی ادامه دارد بعضی اتفاقات و موضع گیری ها شاید باعث شود که اوضاع کمی تشدید بشود. ما معتقدیم، همان طور که میانجیگران هم اعتقاد دارند، این مسئله باید به صورت مسالمت آمیز حل بشود. تنش باعث می شود که در کل منطقه ناامنی ایجاد بشود و این به ضرر همه کشورهای همسایه و منطقه است. جمهوری اسلامی ایران همیشه خواهان حل مسالمت آمیز مناقشه قره باغ بر مبنای مذاکره مسالمت آمیز و بر مبنای حقوق بین الملل است.

مجری: ایرانی های تنها ملتی هستند که به شکل گسترده به عنوان گردشگر به ارمنستان می آیند و این برای ما بسیار جای خوشحالی است. اما اخیرا می بینیم که تعداد گردشگران ایرانی کم شده است. به عنوان سفیر، آیا دولت ما هر اقدامی در جهت افزایش و نه کاهش تعداد گردشگران ایرانی انجام می دهد؟ آیا ما فضای لازم را به وجود می آوریم؟ آیا زیر ساخت های متناسب را درست می کنیم؟ آیا سعی می کنیم این امر را توسعه بدهیم یا نه؟

سفیر: به هر حال گردشگران وقتی به کشوری می روند، آن کشور بایستی امکانات خوبی فراهم کند تا آنها بیشتر علاقمند بشوند. ولی اینکه می فرمایید تعداد گردشگران ایرانی به ارمنستان کم شده است را قبول ندارم. سال گذشته تعداد توریست های ایرانی از همه توریست های دنیا به ارمنستان زیادتر بود. ایرانی ها از کل توریستهایی که به اینجا آمدند بیشتر بودند. امسال هم تا به حال براساس آمار به همین شکل است. اکنون ما هر هفته بیش از پنج پرواز داریم که همیشه پر از مسافر است. خطوط اتوبوس رانی بین دو کشور نیز به همین شکل است. بنابرابن توریست های ایرانی کم نشداند. ایرانی های به ارمنستان علاقمندند. ما حتی درخواست کردیم پروازهایی از ایروان به تبریز و ایروان به اصفهان نیز برقرار شود. الان تبریز آمادگی دارد تا هفته ای دو یا سه پرواز مستقیم به ایروان داشته باشد.

مجری: ما همیشه تعجب می کنیم که چطور ایرانی های ترسی از قیمت های اینجا ندارند، برای اینکه قیمت ها در ارمنستان ما ارامنه را می ترساند. ما اصولا به گرجستان می رویم و در بین ما یک ضرب المثل هست که میگوید پولدارها در ارمنستان می مانند و فقرا به خارج می روند.

جناب سفیر در ارمنستان همچنین این رویکرد وجود دارد که کانون های ارامنه در ایران به خوبی حفظ می شوند. من می خواهم این سوال را بر پایه وضعیت موجود در جهان بپرسم. ما در بسیاری از نقاط شاهد مبارزه اسلام و مسیحیت هستیم و بناهای فرهنگی مسیحی در بسیاری از کشورهای اسلامی نابود می شوند. در این شرایط ایران فرمول هم زیستی مسالمت آمیز با مسیحی ها را چطور بدست آورده است؟

سفیر: ایران به خاطر غنای فرهنگی خود روابط بسیار خوبی با تمام اقلیت های دینی دارد. البته من در داخل کشور عبارت اقلیت را قبول ندارم بلکه من به آنها هم وطنان غیرمسلمان می گویم. به خاطر اینکه در ایران همه اقوام متعلق به یک کشور هستند. نباید اعتقاد دینی گروها باعث اختلاف بین آنها بشود. در قرآن داریم که باید به تمام ادیان الهی احترام گذاشته شود. حالا ممکن است یک عده ای به قرآن عمل نکنند. در ایران ارامنه جایگاه خاصی دارند. کلیساها را خودشان اداره می کنند. دولت این کلیساها را مرمت می کند. کلیساها از پرداخت هزینه های انرژی و آب معاف هستند. معتقدم که اگر تمام ادیان الهی هدفشان خدای تبارک و تعالی باشه هیچ وقت با هم اختلاف پیدا نمی کنند. این برداشت های غلطی که یک عده ای از اسلام می کنند دلیل نمی شود که مسلمانان با مسیحیان بد باشند. پیامران آمده اند برای اینکه عدالت برقرار کنند و فقط خداپرستی باشد و مردم موحد باشند. لیکن برخی ها به نام اسلام رفتارهای خلافی انجام می دهند، نه تنها با غیرمسلمان ها بلکه با خودِ مسلمان ها هم رفتارهای غیرانسانی دارند. می بینید که گروه داعش در سوریه و عراق چه می کنند و حتی به مسلمانان و کودکان نیز رحم نکرده اند. اکنون بزرگترین معضل جهان مسئله افراط گرایی و تروریسم است ولی متاسفانه در دنیا بصورت ریشه ای با این افراط گرایی و تروریسم برخورد نمی شود.

مجری: آقای سفیر داعش به نام اسلام دست به این اقدامات می زند آیا این برای شما نگران کننده نیست؟

سفیر: بله، داعش ضربه به اسلام می زند. آنها اگر به راستی اعتقاد داشتند اهل سنت که مدعی طرفداری از آنها هستند را گردن نمی زدند. اینها آمده اند که چهره اسلام را در دنیا بد نام کنند. آیا یکبار دیده اید که اینها بر علیه صهیونیست ها مبارزه کرده باشند. این نشان می دهد که آنها به نام اسلام اهداف دیگری را دنبال می کنند ولی متاسفانه همان هایی هم که ائتلاف علیه آنان تشکیل داده اند خوب عمل نمی کنند. ریشه های اینها را باید از طریق قطع کمک ها و اسحله و پول به آنها خشکاند. این گروه تروریستی روزانه بین سه تا هفت میلیون دلار درآمد از فروش نفت دارد. خوب این تروریست های ثروتمند مزدور هم می گیرند و به به آنها پول می دهند تا مردم را بکشند. کدام یک از ادیان الهی چنین اجازه ای به انسان می دهد که دیگران بکشد. طبق تعالیم اسلام اگر یک نفر بی گناه کشته بشود مانند این است که همه مردم کشته شده اند. خیلی تاسف آور است که به خاطر قدرت و متاسفانه افکار انحرافی، اعمالی انجام می دهند که باعث بدنام شدن اسلام می شود. آنهایی هم که این ها را به وجود آورده اند، ائتلاف تشکیل می دهند تا بر علیه آنها بجنگند.

مجری: آقای سفیر مجله فارین پالیسی آقای حسن روحانی رئیس جمهور ایران را در فهرست روشنفکران برتر سال 1914 قرار داده است. از دیگر نامزدهای این فهرست آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و ماتئو رنتسی نخست وزیر ایتالیا هستند. به نظر شما دلیل این انتخاب آقای روحانی چیست بویژه اینکه این ارزیابی غرب است؟

سفیر: آقای دکتر روحانی بر مبنای تفکراتی که دارند و برطبق آن عمل می کند اعتدال را مبنای کار خود قرار داده است. آقای روحانی با هرگونه افراط گرایی و تفریط مخالف است. اعتقاد دارد که باید با تمام دنیا روابط خوب و متعادلی داشته باشیم و کشورها بایست با یکدیگر با احترام متقابل رفتار کنند و حقوق یکدیگر را رعایت کنند. آقای دکتر روحانی سوابق زیادی در سیستم جمهوری اسلامی ایران دارد. در رشته حقوق تحصیل کرده و به حقوق شهروندی و روابط بین ملل بسیار اهمیت می دهند.