با همکاری رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان و انستیتو روابط بین الملل لازاریان دانشگاه های بوساک ارمنستان در 19 اسفند ماه 1393 «محل ادبی حافظ» را با حضور سفیر و رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان، خانم آناهیت هاروتیونیان رئیس آکادمی آموزشی بین الملل «های بوساک»، آناهیت رستمیان رئیس انستیتو روابط بین الملل لازاریان و جمعی از شعراء، ادبا، اساتید، دانشجویان و علاقمندان زبان و ادبیات فارسی در سالن اجتماعات انستیتو روابط بین الملل لازاریان برگزار نمود. این مراسم ادبی با پخش سرود ملی دو کشور آغاز شد و سپس رئیس دانشگاه های بوساک به ایراد سخنرانی پرداختند. ایشان ضمن خوش آمدگویی به مهمانان اعلام داشت: در روابط بین الملل معاصر گفته می شود هیچ دولتی با دولت دیگر نمی تواند دوست دائمی باشد امّا جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان توانسته اند عمومیت این قاعده بین المللی را بشکنند و دوستی همیشگی و دائمی برای هم باشند که می توان گفت اشعار حافظ در این ایجاد و استمرار فرهنگ بشردوستانه در بین مردم دو کشور بی تأثیر نبوده است. در ادامه آقای محمد رئیسی سفیر جمهوری اسلامی ایران به ایراد سخنرانی پرداخت و با اشاره به وجود مفاهیم غنی و پرمحتوای اشعار خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی، آن ها را نشان انسان دوستی و محبت بشری حافظ دانست.

متن سخنرانی جناب آقای رئیسی:

الا یا ایها الساقی ادر کاسا فنا ولها       که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها

حافظ شیرازی بی گمان نه تنها در ادب و عرفان ایران، بلکه در ادب و شعر جهان مقامی بی مانند دارد که با گذشت زمان، پیوسته بر جلال و شکوه و اوج منحصر به فردش افزوده شده است. بسیاری از اندیشمندان و فرهیختگان عمری در اندیشیدن زوایا و اعماق سخن حافظ به سر آورده اند.

نام حافظ ده بار در مجموعه آثار فردریش نیچه به چشم می خورد. بدون تردید دلبستگی و وابستگی یوهان وولف گانگ گوته به حافظ و ستایشی که وی در دیوان غربی شرقی از حافظ و حکمت شرقی او به عمل آورده است، در کشاندن نیچه به سوی حافظ نقش بسیار ارزنده ای داشته است. نیچه فیلسوف غرب، مردی که در پی دگرگون سازی همه ارزشهااست، کسی که به یاری فلسفه چکش، در پی بت شکنی است، نیچه همه بزرگان ادب و فلسفه غرب را از عهد باستان تا زمان خود به زیر سوال برد و بطلان نظرات آنها را اعلام کرد. اما از دو فرد شرقی یعنی زرتشت و حافظ به گونه دیگری سخن می راند. نیچه از حافظ چنان سخن می راند که تصویر «ابر مردی» که او در پی خلق آن یا به گفته دیگر «انسان آرمانی» نیچه بود. نیچه در باره بزرگی حافظ می گوید: ای حافظ تو اینقدر از می صحبت می کنی، از می چه می خواهی ؟ تو خود آن می هستی که عالم را مست کرده ای.

در اشعار حافظ بر صدق، بی ریایی، توکل و همت تاکید بسیار شده است.

به نظر می رسد اشعار حافظ سهل و ممتنع است و البته این هنر حافظ است. او به زبان مردم صحبت کرده است از این روی اشعار او آسان و سهل است، اما از آنجایی که در اشعار خود به انسان پرداخته است در عین حال مفاهیم اشعار پیچیده و سخت است. اشعار حافظ مبنایی انسان شناسانه دارند و تمام ابعاد روحی انسان در آن دیده می شود.

حافظ غالبا به طور غیر مستقیم نصیحت کرده است، هر آدمی را به ذات خود ارجاع می دهد. از شعر حافظ عارف و عامی لذت می برند. عرفای عالم در مقابل عمق معانی شعر او انگشت حیرت می گزند، آدم های ساده نیز از خواندن آن لذت می برند، این نشیب و فراز، از سادگی تا اعماق چیست؟

در کل غزلیات حافظ از واژه دوست و دوستی، عشق بیش از پنجاه بار استفاده شده است. چنانچه مترادف های معنایی آنها را نیز بر این آمار بیافزاییم، به بیش از هزار واژه دست می یابیم. به عبارتی می توان تصور کرد دیوان حافظ در قدم اول دوستی، محبت و عشق است، حافظ را می توان قهرمان مبارزه با ریا دانست اما این توصیف برای او کافی نیست او در واقع قهرمان پی اندازی مفهوم دوستی در بشریت است.

درخاتمه موضوعاتی که در طول تاریخ، دستمایه تحقیق و پژوهش فراوان قرار گرفته و در هر دوره از زمان مایه دغدغه و اشتغال فکری بشر بوده است نه تنها در اشعار حافظ مورد اشاره قرار گرفته بلکه در اثر نفیس نارا کاتسی نیز مشاهده می شود:

خودشناسی و خداشناسی

عالم خیال و عالم عقل

طرح مساله عقل و عشق و جایگاه معرفت

هنر و نسبت آن با عشق و معرفت

اراده و خیال و جایگاه آن درهستی انسان

مساله خوف و رجاء (ترس و امید)

مرگ و فنا و کیفیت حیات پس از مرگ

آئین بشریت