دنیای موسیقی یکی از نوازندگان برجسته ساز دودوک را از دست داد. ژیوان گاسپاریان؛ هنرمندی که به رغم روزگار سختی که گذراند، توانست جایگاه ویژهای را در عالم موسیقی برای خود به دست آورد.
به گزارش ایسنا، گاسپاریان ۹۲ سال عمر کرد و در طول حیاتش عناوین بسیاری را به خود اختصاص داد. او در سال ۲۰۰۶ نامزد دریافت جایزه گرمی برای بهترین آلبوم موسیقی سنتی در جهان شده بود.
این هنرمند سابقه همکاری با هنرمندان شناخته شده ایرانی از جمله حسین علیزاده و کیهان کلهر را در کارنامه خود داشت و در روز اول سی و دومین جشنواره بینالمللی موسیقی فجر هم در برج میلاد ساز نواخت.
گاسپاریان کودکی سختی داشت. او نوازندگی ساز دودوک را از همان دوران و به صورت خودآموز آغاز کرد و در سن ۵۲ سالگی به دانشگاه رفت.
خودش در توصیف کودکیاش می گوید:
«تنها شش سال داشتم. مادرم فوت کرده و پدرم هم به جنگ رفته بود و من در یتیم خانه دوران کودکی سختی را طی میکردم. در آن دوره جاهایی بود که مثل سینماهای امروزی فیلم نشان میدادند. از آنجا که فیلمها صامت بودند سه نفر نوازنده زیر پرده مینشستند و با نواختن دودوک نمایش فیلم را همراهی میکردند. اولین بار که صدای دودوک را شنیدم خیلی خوشم آمد. در میان آن سه نوازنده، استادی هم بود به نام مارکار مارکاریان؛ خود را به او رساندم و از او خواهش کردم که یک دودوک هم به من بدهد؛ خیلی خشن جواب داد که میخواهی چکار؟ برو درست را بخوان مگر پدر و مادر نداری؟
روزی پیش او رفتم و پول ناچیزی را که از فروش ظرف و ظروف کهنهٔ خانه به دست آورده بودم به او دادم؛ پولها و دست کوچک عرق کردهٔ مرا پس زد، دودوک سادهای را از جیب درآورد به من داد و گفت: برو بزن؛ تو شاید آدم خواهی شد. از خوشحالی در پوست نمیگنجیدم؛ در طول زمستان یک لحظه دودوک را از لبانم دور نکردم و نواختن نخستین آهنگ را که «دِلِ یامان» نام داشت فرا گرفتم. بهار بعد، بار دیگر نزد استاد مارکاریان رفتم و از او خواهش کردم که به نواختن من گوش دهد. گوش کرد و اشک از چشمانش سرازیر شد. دودوک بهتری به من داد و گفت: برو بزن؛ تو نوازندهٔ زبردستی خواهی شد. این حرف استاد مشوق من شد تا در هفده سالگی به نواختن دودوک مسلط شوم.»
این نوازنده در سال ۱۹۵۹ با کسب مدال طلای چهارمین جشنواره یونسکو نخستین جایزه خود را به دست آورد و در سالهای ۱۹۶۲ و ۱۹۷۳ در همین جشنواره به ترتیب مدال نقره و برنز را گرفت. گاسپاریان در سال ۱۹۷۳ عنوان هنرمند مردمی ارمنستان را به دست آورد و سال ۱۹۸۸ آغاز زندگی حرفهای او در عرصه بین المللی بود.
گاسپاریان علاوه بر چهرههای ایرانی، با هنرمندان معروف بینالمللی از جمله پیتر گابریل، ارکان اوگور، مایکل بروک، برایان می، لیونل ریچی، درک شرینیان، هانس زیمر و آندریاس وولن وایدر همکاری داشت. مشارکت در ساخت موسیقی متن فیلمهای نام آشنایی چون گلادیاتور (ساخته ریدلی اسکات ۲۰۰۰) و الماس خونین (ادوارد زوئیک ۲۰۰۶) از دیگر نقاط پررنگ کارنامه هنری این هنرمند توانا بود.
حاصل همکاریهای جهانی این هنرمند تولید و انتشار آثار ارزشمندی است که میتوان به موسیقی فیلمهای محاصره، کلاغ و... و برگزاری کنسرتهای متعدد در کشورهای مختلف و حضور در جشنوارههای متعدد جهانی اشاره کرد.
ژیوان گاسپاریان موسس "مدرسه دودوک و کمانچه ایروان" در ارمنستان است. او طی سالهای متمادی هنرمندان و نوازندگانی بسیار توانا و حرفهای در زمینه نوازندگی دودوک را تربیت کرده است.
گاسپاریان برای اجرای موسیقی چند سفر به ایران نیز داشت. یکی از این سفرها برای حضور در جشنواره موسیقی فجر و دیگری برای اجرای کنسرتی مشترک با حسین علیزاده بود.
موسیقیِ گاسپاریان ، یک موسیقی با اصالت و ریشهدار شرقی است؛ موسیقی و اصواتی که برای ما ایرانیان، آشنا، خاطره انگیز و جادوانه است.